In 2018 waren er ruim 3 miljoen flexwerkers (15 tot 75 jaar) in Nederland, van wie bijna 2 miljoen flexibele werknemers en bijna 1,1 miljoen zzp’ers. De top vijf beroepen met de meeste zzp’ers zijn alle vijf in de culturele en creatieve sector te vinden.
Het aantal flexibele werknemers is de afgelopen vijftien jaar toegenomen van 1,1 miljoen naar bijna 2 miljoen. Daarnaast groeide het aantal zzp’ers in Nederland van ruim 630 duizend in 2003 naar 1,1 miljoen in 2018. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) en TNO op basis van een gezamenlijke analyse van de nieuwste gegevens over flexibel werk in Nederland.
Overzicht van verschillende vormen van flexwerk (bron: CBS)
Negen vormen van flexwerk
De onderzoekers onderscheiden negen verschillende vormen van flexwerk. Werknemers worden gerekend tot de flexwerkers als ze geen vast contract hebben of een contract met variabele uren. Vaste werknemers zonder vaste uren zijn daarom flexwerkers. Werknemers met een tijdelijk contract die uitzicht hebben op een vast contract vallen ook onder de flexwerkers.
Daarnaast wordt onderscheid gemaakt tussen werknemers met een kortlopend contract (tot een jaar) of een verbintenis van langere duur. Verder worden oproepkrachten en uitzendkrachten tot de flexibele werknemers gerekend. Ten slotte zijn er nog werknemers die een tijdelijk contract hebben zonder vaste uren.
Top 5 van beroepen met meeste zzp’ers (bron: CBS)
Top vijf zzp-beroepen
Bij zzp’ers wordt onderscheid gemaakt tussen degenen die eigen arbeid of diensten aanbieden en degenen die producten verkopen. De vijf beroepen met de meeste zzp’ers zijn auteurs en taalkundigen (65,6%), uitvoerend kunstenaars (64,2%), beeldend kunstenaars (57,1%), fotografen en interieurontwerpers (56,0%) en radio- en televisietechnici (52,6%).
In 10 jaar 50% meer bedrijven
Ook in 2018 zijn er weer veel zzp’ers bij gekomen. Het CBS maakte bekend dat in 2018 ruim 191 duizend bedrijven zijn opgericht, voor het overgrote deel eenmansbedrijven. In 2018 zijn ook veel bedrijven (bijna 107 duizend) opgeheven, maar het saldo van oprichtingen en opheffingen is met bijna 85 duizend het hoogste na 2007. Daarvan is 98% een eenmansbedrijf. In de afgelopen tien jaar is het aantal bedrijven met 52% toegenomen tot ruim 1,75 miljoen op 1 januari 2019, waarvan 80% eenmansbedrijven.
‘Niet verrassend’
‘Voor de (ervarings)deskundigen in de sector is dit geen verrassend nieuws’, zegt Erik Akkermans, adviserend lid van de Regiegroep Arbeidsmarktagenda in reactie op het nieuws. ‘In de analyse van de SER en de Raad voor Cultuur uit 2016 bleek al dat de culturele en creatieve sector een voorloper is op dit gebied. De sector heeft altijd al veel zelfstandigen (‘freelancers’) gekend en dat aantal nam in de afgelopen jaren nog eens toe. Van belang is om daarbij het onderscheid te maken tussen de ‘vrije vogels’: degenen die expliciet kiezen voor een werkend bestaan zonder vast dienstverband en degenen die daar niet voor kozen, maar noodgedwongen hun (vaste) baan inruilden voor een bestaan als zzp’ers. Schijnzelfstandigheid is hier vaak aan de orde.’