Het College voor de Rechten van de Mens heeft onlangs een interessante uitspraak gedaan die vooral voor parttimers (en hun werkgevers) relevant is. En aangezien bijna de helft van alle werkenden in Nederland parttime werkt gaat dit om een aanzienlijke groep mensen.
Wat was het geval?
Een vrouw werkte voor vier dagen per week, van dinsdag tot en met vrijdag, als accountmanager. Haar vaste vrije dag was maandag. Doordat er relatief gezien meer feestdagen op een maandag vielen, profiteerden haar collega’s die fulltime werkten - naar rato van het aantal uren dat zij werkten - meer van de vrije feestdagen dan de vrouw. De vrouw heeft haar werkgever gevraagd om gecompenseerd te worden. Haar werkgever heeft dit gedaan voor het jaar 2020, maar geweigerd dit opnieuw te doen voor het jaar 2021.
De vrouw klaagt dat haar werkgever heeft gediscrimineerd op grond van arbeidsduur door haar niet te compenseren voor de feestdagen die op haar vrije dag, de maandag, vielen. Haar werkgever geeft echter aan dat zij de vrouw bij aanvang van haar dienstverband de gelegenheid heeft gegeven om haar werkdagen zelf te bepalen en dus rekening te houden met de feestdagen. De vrouw heeft er destijds zelf voor gekozen om op maandag niet te werken.
Wat oordeelt het college?
De feestdagen vallen jaarlijks op verschillende weekdagen, maar verhoudingswijze het vaakst op een maandag. Het College heeft in eerdere oordelen al bepaald dat dit met name voor deeltijdmedewerkers tot een nadeel kan leiden. Het is aan de werkgever om hier rekening mee te houden en te waarborgen dat iedere werknemer, voltijders en deeltijders, een naar verhouding van de arbeidsduur een gelijk aantal uren vrij heeft. Met haar huidige werkwijze benadeelt de werkgever de vrouw. Zij profiteert, in vergelijking tot haar collega’s die fulltime werken, minder van de vrije feestdagen. Een manier om te waarborgen dat werknemers een gelijk aantal uren vrij heeft is het jaarurensysteem. Met het jaarurensysteem krijgt elke werknemer naar rato van het aantal uren dat de desbetreffende werknemer per week werkt hetzelfde aantal vrije (feest)dagen.
Wil je meer weten over de jaarurensytematiek? Lees dan ons artikel Wat zijn de rechten en plichten bij een jaarurennorm of jaarurenovereenkomst? Heb je HR-taken in je functiepakket? Meld je dan aan voor de HR-community van digiPACCT om samen met collega's uit de sector te sparren over het toepassen van een jaarurensysteem.
De werkgever maakt geen gebruik van het jaarurensysteem en heeft ook niet willen toelichten waarom zij hier geen gebruik van maakt. Nu er een alternatief systeem voor handen is waarmee geen dan wel minder onderscheid wordt gemaakt kan het College niet anders dan concluderen dat de werkgever verboden onderscheid heeft gemaakt op grond van arbeidsduur.
Hoe kan de werkgever compenseren?
Berekenen vakantie-uren pro-rata
De werkgever kan de vrije feestdagen die jaarlijks op een doordeweekse dag vallen optellen en vermenigvuldigen met de deeltijdfactor van de werknemer. Deze vakantie-uren dienen dan in de personeelsadministratie worden verwerkt. Check altijd eerst de toepasselijke cao welke feestdagen hierin mee tellen. Wanneer het aantal doordeweekse feestdagen bijvoorbeeld 8 is en de werknemer voor 0,6 FTE in dienst is dan heeft de werknemer recht op 4,8 vrije dagen.
Gebruik van jaarurensysteem
Het College geeft aan dat het (verboden) onderscheid ook kan worden voorkomen door een jaarurensysteem te gebruiken. Daarmee krijgt elke werknemer naar rato van het aantal uren dat wordt gewerkt hetzelfde aantal vrije (feest)dagen doordat niet naar het aantal uren per week wordt gekeken maar per jaar. Het jaarurensysteem is in de culturele en creatieve sector onder andere toegepast in de cao Kunsteducatie en wordt vanaf 2023 ook toegepast in de cao Poppodia en -Festivals en cao Openbare Bibliotheken.
Juridische status oordeel College
Ten slotte is het nog van belang om op te merken dat de oordelen van het College voor de Rechten van de Mens juridisch niet bindend zijn. In de praktijk wegen de oordelen van het College wel mee bij de beoordeling door een civiele rechter én kan een oordeel van het College uiteindelijk leiden tot aansprakelijkheid en vergoeding van schade. Daarom zijn werkgevers en werknemers vaak geneigd om er gezamenlijk uit te komen of worden er op cao-niveau afspraken gemaakt over dit soort onderwerpen.
Lees ook:
Oordeel College voor de Rechten van de Mens | Mensenrechten.nl