Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) ontwikkelt op verzoek van en samen met sociale partners in de cultuursector een pensioen speciaal voor zelfstandigen. Het is de bedoeling in 2021 met een pilot de ruimte uit het Pensioenakkoord te benutten en te onderzoeken of en hoe zzp’ers pensioen kunnen opbouwen bij een pensioenfonds.
‘Sociale partners in de sector cultuur en PFZW onderzoeken sinds 2017 samen met zzp’ers een reguliere zzp-pensioenregeling’, vertelt Anne Marie ’t Hart van Platform ACCT (Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve toekomst). ‘Zelfstandigen in de sector cultuur verdienen net als werknemers een eerlijk pakket aan arbeidsvoorwaarden. Dat vinden niet alleen de sociale partners, maar ook de overheid en de SER. Eén van deze eerlijke arbeidsvoorwaarden is pensioen.’
De SER en de Raad voor Cultuur hebben in 2017 oplossingsrichtingen geformuleerd voor de arbeidsmarktproblemen in de sector in haar rapport ‘Passie gewaardeerd’. Sociale partners in de culturele en creatieve sector zijn hier vervolgens in een Arbeidsmarktagenda mee aan de slag gegaan. Een betaalbare pensioenregeling voor zelfstandigen maakt daar expliciet onderdeel van uit.
Twee keer 3% toeslag
Het project is gestart vanuit de behoefte van de culturele sector en houdt rekening met het onregelmatige inkomen en de dynamiek van zelfstandigen. Het idee is dat de opdrachtnemer én de opdrachtgever op fiftyfifty-basis bijdragen aan de pensioenopbouw. Beiden dragen 3% van een factuur af aan het pensioenfonds. De 3% die de opdrachtgever betaalt komt bovenop het factuurbedrag.
Het opdrachtgeversdeel gaat naar een geblokkeerde rekening en het zzp deel blijft nog beschikbaar tot het einde van het jaar. Dan wordt het omgezet naar pensioenaanspraken. Dat zzp-deel nog beschikbaar blijft is om de zzp’er de mogelijkheid te bieden onverwachte fluctuaties in inkomsten tijdelijk op te kunnen vangen.
Drempelverlagend
‘Zzp’ers hebben met onzekerheid rondom inkomsten in het jaar te maken’, legt PFZW-woordvoerder Ellen Habermehl uit. ‘Dus nu alles al vastzetten is een drempel om mee te doen. Tegelijkertijd geven zzp’ers aan dat ze dat geld niet zomaar willen kunnen opnemen, dus daar denken we nog wel over na. We verwachten dat er weinig mensen gebruik gaan maken van de mogelijkheid geld op te nemen, maar dat het wel helpt om mee te gaan doen. Of dat ook echt zo is, is een belangrijke vraag in de pilot.’
Volgens Habermehl kan de koppeling van pensioenbetalingen aan facturen ook een reden zijn voor zzp’ers om mee te doen aan de regeling. ‘Op die manier weet de zzp’er dat tegenover zijn pensioenpremie ook inkomsten staan. Dat geeft ook weer meer zekerheid en haalt nog een drempel weg.’
De pilot zal tevens moeten uitwijzen of het voor de beoogde groep zelfstandigen financieel gunstig is om op deze wijze pensioen op te bouwen. Peter Borgdorff, directeur PFZW: ‘De huidige wet- en regelgeving belemmert de start van deze pilot. Het is nu nog niet mogelijk voor zzp’ers om vrijwillig pensioen op te bouwen in een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds. Dit kan pas na een aanpassing van de Pensioenwet, daar zijn we nu over in gesprek met het ministerie van Financiën en SZW. Gelukkig vertelde minister Koolmees ons zeer enthousiast te zijn dat er wordt gewerkt aan een adequaat pensioen voor zelfstandigen. We hebben dus goede hoop dat we de ruimte krijgen om deze pilot te gaan doen; we koersen erop begin 2021 van start te gaan.’
Niet voor kleine inkomens
Het FD meldt ondertussen dat de pilot wordt beperkt tot zzp’ers met een inkomen boven de €25.000 (schatting), omdat de regeling ongunstig uitpakt voor zelfstandigen met een laag inkomen. Pepijn ten Kate van de Kunstenbond is daarover volgens de krant teleurgesteld. Juist die zzp’ers die weinig inkomsten hebben zijn gebaat bij een persioenregeling, waar ze nu dus van worden uitgesloten. ‘Naast de opdrachtgever heeft de overheid hier een verantwoordelijkheid’, zegt hij. ‘Ze moeten iets doen aan de veel te lage tarieven en zorgen dat deze mensen wél hun eigen broek kunnen ophouden.’